Tylko stając w prawdzie
„Tylko stając w prawdzie i biorąc odpowiedzialność za wyjaśnienie wszystkich przestępstw i zaniedbań odbudujemy naszą wiarygodność, a Kościół w Polsce odzyska zaufanie” – mówi abp Wojciech Polak.
Współpraca Fundacji Świętego Józefa oraz Centrum Ochrony Dziecka z diecezjami, fachowe wsparcie ze strony świeckich specjalistów, a także wcielanie w życie procedur ustanowionych przez papieża Franciszka w motu proprio „Vos Estis Lux Mundi”, to priorytety służące ochronie małoletnich oraz pomocy pokrzywdzonym w Kościele w Polsce. Mówił o tym podczas 386. zebrania plenarnego KEP na Jasnej Górze abp Wojciech Polak, delegat ds. ochrony dzieci i młodzieży z ramienia Episkopatu Polski.
Abp Wojciech Polak przedstawił biskupom główne kierunki działań istniejącej od początku roku Fundacji Świętego Józefa, powołanej przez KEP z myślą o osobach skrzywdzonych wykorzystaniem seksualnym.
Prymas poinformował, że w chwili obecnej projekty finansowane przez fundację koncentrują się na dwojakim rodzaju wsparcia. Pierwszy polega na współfinansowaniu terapii dla osób pokrzywdzonych wykorzystaniem seksualnym w okresie małoletności lub w stanie bezradności. „Fundacja nie zwalnia z odpowiedzialności przełożonych kościelnych, którzy powinni zapewnić taką pomoc osobie zranionej w Kościele. Działalność Fundacji w tym zakresie polega na wsparciu diecezji w przedłużających się terapiach lub też finansowaniu psychoterapii w sytuacjach niejasnych kompetencji diecezji zaistniałych w wyniku nowego podziału administracyjnego Kościoła” – wyjaśnił abp Polak.
Drugi rodzaj wsparcia świadczonego przez Fundację Świętego Józefa to finansowanie działań instytucjonalnych niosących pomoc zarówno w wymiarze diecezjalnym, jak i ogólnopolskim. Jak zaznaczył Prymas, w tym zakresie wsparciem finansowym objęte zostały projekty dziewięciu diecezji. Wsparcie to ma na celu podniesieniu poziomu jakości świadczenia pomocy dla ofiar wykorzystania seksualnego, m.in. finansowane są studia dla pracowników instytucji diecezjalnych z zakresu m.in. seksuologii klinicznej czy psychoterapii.
„Przykładem takiego diecezjalnego projektu jest regionalny punkt konsultacyjny dla osób zranionych w Kościele, tworzony przez archidiecezję poznańską we współpracy z archidiecezją gnieźnieńską oraz innymi sąsiednimi diecezjami, przy merytorycznym wsparciu Centrum Ochrony Dziecka w Krakowie. Punkt będzie do dyspozycji wszystkich osób potrzebujących pomocy z regionu zachodniej Polski. Ma on być miejscem pierwszego kontaktu osób skrzywdzonych z przedstawicielami Kościoła, którzy pragną pomóc i towarzyszyć m.in. poprzez udzielenie informacji, wsparcie podczas postępowania państwowego i kościelnego czy umożliwienie kontaktu z prawnikiem, psychologiem lub duszpasterzem” – wyjaśnia abp Polak. Dodaje, że punkt tworzą odpowiednio przeszkolone osoby, głównie świeccy, ponieważ dla niektórych osób zranionych wykorzystaniem seksualnym w Kościele spotkanie z duchownym może być trudne.
Inną instytucją wspieraną przez Fundację Świętego Józefa jest Centrum Ochrony Dziecka działające od przeszło 6 lat przy Akademii Ignatianum w Krakowie. „Nie chodzi tylko o finansowanie poszczególnych projektów nad którymi aktualnie pracują eksperci COD oraz koordynator KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży o. Adam Żak SJ, takich jak budowanie systemu prewencji wykorzystywania seksualnego osób z niepełnosprawnością czy tworzenie kursów e-learningowych w zakresie prewencji dla dorosłych i młodzieżowych liderów grup duszpasterskich. Chodzi o bardziej strategiczne i perspektywiczne zabezpieczenie tej instytucji, aby możliwe było realizowanie całościowej wizji odpowiedzi Kościoła na dramat wykorzystania seksualnego osób małoletnich, zarówno w wymiarze interwencji, jak i profilaktyki uniwersalnej. Dlatego właśnie Episkopat Polski jako fundator rekomendował stałe finansowanie przez Fundację Świętego Józefa funkcjonowania Centrum Ochrony Dziecka jako struktury eksperckiej koniecznej do kontynuowania w sposób profesjonalny budowy systemowej odpowiedzi na wyzwanie tak, aby Kościół w Polsce stał się liderem ochrony dzieci i młodzieży” – wyjaśnił abp Polak dopowiadając, że do tej pory Fundacja przeznaczyła na realizację projektów w sumie przeszło 600 tys. zł.
Delegat Episkopatu ds. ochrony dzieci i młodzieży zwrócił również uwagę na rosnący zakres i poziom wsparcia, jakiego przełożonym kościelnym udzielają świeccy specjaliści.
„Myślę przede wszystkich o ekspertach zaangażowanych we współpracę z COD w realizacji programu studiów podyplomowych i w prowadzenie szerokiej działalności szkoleniowej Centrum, a także o środowisku katolików świeckich tworzących telefon zaufania oraz grupę wsparcia w ramach Inicjatywy Zranieni w Kościele” – podkreślił abp Polak.
Prymas przypomniał również o obowiązującym od 1 czerwca 2019 roku motu proprio papieża Franciszka „Vos estis lux mundi”, które nakłada obowiązek zgłaszania oraz ustanawia konkretną procedurę postępowania w przypadku rażących zaniedbań przełożonych kościelnych w sprawach przestępstw seksualnych popełnionych przez członków duchowieństwa na szkodę małoletnich i osób bezradnych. Zgodnie z tym prawem każda osoba duchowna oraz konsekrowana, która posiada wiarygodną informację o możliwości popełnienia takich zaniedbań jest zobowiązana do zgłoszenia tego właściwemu metropolicie lub Stolicy Apostolskiej. Takiego zgłoszenia może także dokonać osoba świecka.
„Przykładem zastosowania tego prawa jest zwrócenie się abp. Wiktora Skworca do metropolity krakowskiego abp Marka Jędraszewskiego, aby przekazał Kongregacji ds. Biskupów prośbę o wyjaśnienie sprawy ks. Stanisława P., kapłana diecezji tarnowskiej oskarżanego o molestowanie nieletnich. Innym przykładem jest złożenie przeze mnie zawiadomienia do Stolicy Apostolskiej w sprawie biskupa kaliskiego po filmie braci Sekielskich” – powiedział abp Polak.
„Pragnę jasno podkreślić, że samo złożenie zawiadomienia nie rozstrzyga o winie biskupa, bo osądzenie sprawy należy do wyłącznej kompetencji Stolicy Apostolskiej. Wobec zaistnienia publicznych i tak poważnych zarzutów, uruchomienie kościelnej procedury daje rzeczywistą możliwość bp. Edwardowi Janiakowi na przedstawienie argumentów w swojej obronie. Z drugiej strony daje też szansę Ludowi Bożemu w naszej Ojczyźnie na utrzymanie zaufania do swoich pasterzy” – zaznaczył Prymas.
Według Delegata KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży, oczyszczenie Kościoła w Polsce jest możliwe tylko na drodze uczciwego i konsekwentnego rozliczenia samych przestępstw wykorzystywania małoletnich przez członków duchowieństwa, jak również wyjaśnienia i oceny zaniedbań ze strony przełożonych kościelnych.
„Tylko stając w prawdzie i biorąc odpowiedzialność za wyjaśnienie wszystkich przestępstw i zaniedbań, odbudujemy naszą wiarygodność, a Kościół w Polsce odzyska zaufanie” – stwierdził abp Polak.
