Piotr Gamrat

Syn Stanisława, wójta w Osieku i Katarzyny Balówny z Nowego Tańca, urodził się w 1487 r. w Samoklęskach. Miał dwóch znanych braci: Mikołaja, który był dziekanem płockim oraz Jana, wojewodę mazowieckiego, vicesgerenta, senatora, starostę rawskiego i iłżeckiego. W 1500 r. Gamrat wpisany został do metryki Uniwersytetu Krakowskiego, ale nic nie wiadomo o przebiegu jego studiów. Jako protegowany biskupa płockiego Erazma Ciołka brał udział w licznych poselstwach, m.in. do Rzymu, nabył wtedy ogłady i doświadczenia dyplomatycznego. Dzięki Erazmowi Ciołkowi związał się z otoczeniem królowej Bony. Kumulował liczne beneficja m.in. był proboszczem w Wyszkowie (od ok. 1518 r.), od 1519 r. scholastykiem płockim, od 1526 r. kanonikiem gnieźnieńskim, od 1528 r. dziekanem płockim i prepozytem pułtuskim. W 1529 r. został scholastykiem, a następnie w 1532 r. dziekanem warszawskim, w 1530 r. prepozyturę kościoła św. Floriana w Krakowie zamienił na probostwo kościoła św. Michała w Płocku. Swoje pierwsze biskupstwo w Kamieńcu objął w 1531 r., już cztery lata później został biskupem przemyskim, a po kolejnych dwóch płockim, aby w 1538 r. objąć biskupstwo krakowskie. Dzięki poparciu Bony i króla Zygmunta Starego Gamrat objął w 1541 r. arcybiskupstwo gnieźnieńskie, zatrzymał równocześnie biskupstwo krakowskie. Ingres do stolicy prymasowskiej odbył dopiero 22 października 1543 r. Po uroczystościach opuścił Gniezno i więcej do niego nie wrócił. Jako Prymas odbył dwa synody prowincjonalne. Pierwszy w Krakowie w 1542 r., kiedy to podjęto m.in. uchwały przeciwko szerzącej się herezji oraz działania w celu naprawy obyczajów kleru. Drugi synod zwołał Gamrat w 1544 r. do Piotrkowa. Jego uchwały nie zachowały się. Prymas był aktywny politycznie, a wraz z Piotrem Tomickim i Andrzejem Krzyckim pozostawał najbliższym współpracownikiem królowej Bony. W latach 1532–1538 pełnił funkcję generalnego administratora i komisarza królewszczyzn na Mazowszu. Prymas był mecenasem kultury, humanistą, bibliofilem, wspierał literatów, m.in. Klemensa Janickiego. Znany był również z bardzo wystawnego stylu życia. Zmarł 27 marca 1545 r. w Krakowie i został pochowany na Wawelu w kaplicy św. Katarzyny. Jego nagrobek, z polecenia Bony, wykonał włoski artysta Jan Maria Padovano (Giovanni Maria Mosca).