XXI Dzień Judaizmu, 22.01.2018 Gniezno

Wystąpienie Prymasa Polski abp. Wojciecha Polaka podczas obchodów XXI Dnia Judaizmu w Gnieźnie, uroczystość wręczenia medali „Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”, 22 stycznia 2018, Instytut Kultury Europejskiej CEG w Gnieźnie. 

Szanowana Pani Ambasador,
Drogi Panie Rabinie,
Szanowny Panie Rektorze,
Drogi Panie Dyrektorze,
Panie Prezydencie, Pani Starosto,
Drodzy Gospodarze i Czcigodni Goście,

Jedna z łacińskich sentencji mówi, że omnia trina sunt perfecta, a zatem wszystko to, co występuje w swoistym trójpaku, co jest potrójne jest doskonałe. Przywołując te słowa nie chodzi mi jednak o jakieś dogmatyczne formuły, ale jedynie o podkreślenie, że w tych najbliższych dniach, tutaj, w Gnieźnie, pod gościnnym dachem Instytutu Kultury Europejskiej Uniwersytetu Adama Mickiewicza, przeżywamy właśnie trzy szczególne wydarzenia, które nas zgromadziły. Pierwsze z nich, to swoiste przedłużenie tegorocznego XXI Dnia Judaizmu w Kościele Katolickim w Polsce, który obchodziliśmy 17 stycznia br. Drugie, związane jest z dzisiejszą uroczystą ceremonią wręczenia medali Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. I wreszcie międzynarodowa konferencja związana z obchodami 70-lecia państwa Izrael – od marzenia do jego urzeczywistnienia – zorganizowana przez tutejszy Zakład Kultury Judaizmu Europejskiego.
Tegoroczny, dwudziesty pierwszy już Dzień Judaizmu pragnął zwrócić naszą uwagę, że zarówno dla chrześcijan, jak i dla wyznawców judaizmu pokój (szalom) ma szczególne znaczenie i jest jedną z najważniejszych wartości. Pochodzi bowiem od Boga, jest Jego darem i w sposób nierozłączny wiąże się z przymierzem ofiarowanym Izraelowi. I jak podkreśla dalej w swoim przesłaniu na Dzień Judaizmu obecny przewodniczący Komitetu Konferencji Episkopatu Polski ds. Dialogu z Judaizmem bp Rafał Markowski, pokój staje się pełnią błogosławieństwa i szczęścia, i ogarnia nie tylko życie jednostki, lecz nade wszystko życie całego narodu. W świecie, w którym wciąż toczy się – jak mówi nam papież Franciszek – trzecia wojna w kawałkach – w tak wielu miejscach podzielnym konfliktami i wstrząsami zbrojnymi, a także atakami terrorystycznymi, właśnie my, chrześcijanie i wyznawcy judaizmu pragniemy za prorokiem Izajaszem zawołać: Pokój! Pokój dalekim i bliskim (Iz 57,19). Wołanie staje się naszą wspólną modlitwą o pokój, a także wezwaniem do wspólnego świadectwa na rzecz życia w pokoju, w pojednaniu, w solidarności i sprawiedliwości, w szacunku jeden dla drugiego, albowiem – jak uczył nas niezapomniany Jan Paweł II – pokój nie jest prostym brakiem wojny ani też nie sprowadza się jedynie do stanu równowagi sił sobie przeciwstawnych, nie rodzi się także z despotycznego władztwa, lecz słusznie i właściwie zwie się „dziełem sprawiedliwości”.
Cieszę się bardzo i jednocześnie dostrzegam to jako znak szczególnego błogosławieństwa i pokoju, że za chwilę będziemy, właśnie tutaj, w Gnieźnie, świadkami wręczenia medali Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Kim są ci, których nazywamy sprawiedliwymi? W odpowiedzi posłużę się pięknymi słowami obecnego wśród nas Rabina Michaela Schudricha. W udzielonym niedawno wywiadzie dla KAI mówił, że Bóg stworzył świat i stworzył też człowieka. A jeśli człowiek chce zrozumieć, jakiego człowieka Bóg chciał stworzyć, to winien spotkać człowieka sprawiedliwego. Nie ma lepszych ludzi niż ci, co ratują innych. Oni są najlepszymi ludźmi na świecie. Dane nam jest dziś wspomnieć tych właśnie ludzi, Bożych ludzi, takich, jakich On sam zapragnął na tym świecie. Są oni dla nas szczególnym Bożym znakiem. W ich czynach odbija się prawdziwie Boże oblicze.

Gościnne progi Instytutu Kultury Europejskiej staną się dziś także miejscem naukowej refleksji in memoria 70-lecia państwa Izrael. Osobiście bardzo się cieszę, że tak wielu znakomitych prelegentów przybyło z Izraela do Gniezna, by podzielić się swoimi przemyśleniami i owocami ich pracy badawczej. Historia przeplata się ze współczesnością, kreśląc nowe perspektywy. Marzenie, które się realizuje, przypomina nam wszystkim, jak wielka siła drzemie w ludzkich umysłach i sercach. Ukazuje się ona na tle zmagań z nowymi wyzwaniami i konfrontacji marzeń z wciąż nową i wymagającą rzeczywistością. W 2013 roku, po raz pierwszy w swej długoletniej historii, Konferencja Episkopatu Polski, a dokładnie kilkunastu biskupów polskich pod przewodnictwem arcybiskupa Stanisława Gądeckiego, odwiedziło Izrael, tym razem jednak również na oficjalne zaproszenie władz państwowych. W moich wspomnieniach pozostają zarówno wizyty w parlamencie Izraela – w Knesecie czy w Instytucie Yad Vashem i Instytucie Nauki Weizmanna, jak i bardzo liczne spotkania m.in. z ówczesnym prezydentem Izraela Shimonem Peresem czy Naczelnym Rabinem, a także wybitnymi przedstawicielami izraelskiego świata nauki i sztuki oraz z członkami rady skupiającej przedstawicieli wszystkich religii w Izraelu. Ten wyjazd i to spotkanie, różne od religijnej pielgrzymki, pozwoliło nam wszystkim dostrzec współczesne oblicze państwa Izrael, z jego troskami i nadziejami. Sądzę, że również ta właśnie międzynarodowa konferencja, która jest przed nami, pozwoli nam nie tylko na pogłębienie naszej wiedzy, ale także przyczyni się do lepszego zrozumienia zarówno samej historii, jak i współczesnych wyzwań, przed którymi staje dziś ten kraj. Dziękując jeszcze raz za zaproszenie, życzę wszystkim pięknych owoców naszego spotkania.