XI Zjazd Gnieźnieński, słowo powitania, 21.09.2018

Słowo powitania Prymasa Polski abp. Wojciecha Polaka podczas inauguracji XI Zjazdu Gnieźnieńskiego „Europa ludzi wolnych. Inspirująca moc chrześcijaństwa”, 21 września 2018, aula I LO w Gnieźnie. 

Szanowny Panie Prezydencie,
Eminencje, Ekscelencje, Magnificencje,
Szanowne Panie i Panowie

Spotykając się w Gnieźnie, w pierwszej historycznej stolicy Polski, w mieście świętego Wojciecha i miejscu pierwszego Zjazdu Gnieźnieńskiego, pragniemy i tym razem, w stulecie odzyskania niepodległości przez Polskę, jeszcze raz potwierdzić i wyrazić naszą odpowiedzialność za przyszłość Kościoła, Ojczyzny i Europy. Wierni tradycji Zjazdów Gnieźnieńskich, chcemy – pod honorowym patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, w obecności zwierzchników Kościołów i wspólnot chrześcijańskich, w braterskim spotkaniu chrześcijan Europy Środkowo-Wschodniej, przedstawicieli innych wyznań i wspólnot religijnych, także osób niewierzących czy poszukujących sensu życia, wszystkich przybyłych z bliska i z daleka szacownych i drogich nam gości, mieszkańców Wielkopolski, jak również wiernych Archidiecezji Gnieźnieńskiej oraz mieszkańców miasta Gniezna – podjąć refleksję nad inspirującą mocą chrześcijaństwa. Chrześcijanie bowiem od początku nosili w sobie przekonanie, że to, co dają światu jest prawdziwą wolnością. Ich przesłanie zawsze wzbudzało ogromną nadzieję na przyszłość. Źródłem chrześcijańskiej nadziei nie była jednak jakaś nowa ideologia czy nowa filozofia, ale wyzwalające doświadczenie, wydarzenie, spotkanie z Osobą, która nadaje życiu nową perspektywę, a tym samym prawdziwie nowy cel i sens oraz decydujące ukierunkowanie. To Jezus – przypomniał nam w jednej ze swych katechez o chrześcijańskiej nadziei papież Franciszek – który umarł ze względu na miłość, a którego Bóg wskrzesił w poranek Wielkanocny jest istotą wiary chrześcijańskiej. On jest źródłem wolności. On też jest fundamentem nadziei. W Chrystusie wszyscy jesteśmy wolni. W zmartwychwstałym Chrystusie – jak mówił nam papież Franciszek – możemy wszyscy nadal mieć nadzieję. Wierzymy więc, że tym wyzwalającym wydarzeniem jest spotkanie z Jezusem Chrystusem. Wierzymy też, że wolność jest nie tylko przywilejem, ale również darem który ciągle na nowo odkrywamy i o który nieustannie musimy się troszczyć. I stad sądzimy również, że przeżywane przez nas niebawem Święto Niepodległości, obchodzone w tym szczególnym roku stulecia jej odzyskania przez Polskę, może być nie tylko okazją do radosnego świętowania i dziękczynienia, ale już dziś stanowi dla nas, tutaj zgormadzonych, sposobność do podjęcia refleksji nad wolnością i źródłami nadziei na przyszłość.

Wolność to niewątpliwie dar i zadanie. Dar i zadanie dla wszystkich podejmujących również odpowiedzialność za duchowe i społeczne oblicze Europy. Europę tworzą dziś przecież wolne i niepodległe narody. Europę tworzą jednak nade wszystko wolni ludzie, a przez to naprawdę zdolni do kolejnego otwarcia na siebie nawzajem i współpracy, prawdziwie przecież zdolni do solidarności i do pomocy innym, zwłaszcza tym, którzy dziś tej pomocy tak bardzo tutaj, w Europie, potrzebują, ludzie prawdziwie zdolni do współdziałania z innymi, a zarazem zdolni do pokonywania swoich własnych ograniczeń i partykularnych egoizmów czy interesów. Europa ludzi wolnych, jest Europą ludzi zdolnych do przekraczania dzielących nas barier, do pokonywania nieufności, ludzi wezwanych w imię wolności do budowania a nie do niszczenia. Święty Jan Paweł II przypominał, że wolność to trudny dar. Trudny dar wolności człowieka – mówił papież na Jasnej Górze – który sprawia, że wciąż bytujemy pomiędzy dobrem a złem. Pomiędzy zbawienie a odrzuceniem. Ale wolność jest wielkim dobrem, nieocenionym dobrem, a zarazem, a może nawet przede wszystkim, naszą ogromną odpowiedzialnością. Wolność dana i zadana – jak mówił jeszcze święty Jan Paweł II. Czym jest zatem prawdziwa wolność – zapytał w jednej ze swych ostatnich wrześniowych katechez papież Franciszek. Czy polega ona na możliwości wyboru? Z pewnością jest to jeden z elementów wolności – tłumaczył, a przywołując tekst soborowej Konstytucji o Kościele w świecie współczesnym dopowiedział jeszcze – że staramy się, aby każdemu mężczyźnie i każdej kobiecie była ona zapewniona. Dobrze jednak wiemy, że aby być prawdziwie wolnymi czy też szczęśliwymi nie wystarcza możliwość czynienia tego, na co mam ochotę. Prawdziwa wolność to naprawdę znacznie więcej.

Podejmując więc refleksję na temat wolności w obliczu współczesnych wyzwań dla Europy, Polski i Kościoła, jako chrześcijanie i ludzie dobrej woli musimy wszyscy odważnie powracać do jej źródła. Bije ono w człowieku stworzonym na obraz i podobieństwo Boże, odkupionym i zbawionym w Jezusie Chrystusie, wyzwolonym i obdarowanym wolnością, a zarazem wezwanym do odpowiedzialnego jej używania, do twórczego życia i odważnego zagospodarowania przestrzeni wolności w świecie ludzi wolnych, do budowania wspólnot opartych na miłości i odpowiedzialności, do jedności, która pozwala pokonać nam wiele trudnych chwil, niechybnie wyrastających i pojawiających się na naszej wspólnej drodze. Świadomi przecież, że są również i tacy, którzy wolność utożsamiają jedynie z dowolnością albo traktują ją jak zbyteczny balast lub ciężar i wręcz niechciany dar, przyjmujemy wezwanie, aby tworzyć Europę ludzi wolnych, aby odpowiadać na wezwanie do życia w wolności, aby się wolności uczyć (stąd na Zjeździe tym razem  bardzo obfita oferta warsztatów pod ogólnym tytułem: Warsztaty chrześcijańskiej nadziei), abyśmy wpatrzeni w naszych nauczycieli wolności, Kardynała Karola Wojtyłę – Jana Pawła II i Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Tysiąclecia, potrafili – jak przypominał nam właśnie święty Jan Paweł II – wciąż od nowa uczyć się tej podstawowej prawdy o wolności, a mianowicie: naród ginie, gdy znieprawia swego ducha – naród rośnie, gdy duch jego coraz bardziej się oczyszcza.

W tym miejscu więc, jako pasterz świętowojciechowej archidiecezji, a zarazem przewodniczący Zjazdu, ze słowami serdecznego powitania zwracam się do wszystkich zgromadzonych na uroczystej inauguracji XI Zjazdu Gnieźnieńskiego. Serdecznie witam i pozdrawiam Pana Andrzeja Dudę, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Bardzo dziękuję nie tylko za obecność, ale również za przesłanie, z którym za chwilę Pan Prezydent zwróci się do nas. Słowa powitania kieruję do wszystkich duchownych i świeckich przybyłych w tym roku na Zjazd. Osobę Ojca Świętego Franciszka reprezentuje ksiądz arcybiskup Salvatore Pennacchio, Nuncjusz Apostolski w Polsce, którego bardzo serdecznie witam. W osobach naszych drogich gości z zagranicy: kardynała Petra Turksona, prefekta watykańskiej Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka oraz arcybiskupa Ludwika Schicka, metropolity Bambergu i Przewodniczącego Komisji ds. Kontaktów Zagranicznych Niemieckiej Konferencji Biskupów oraz Współprzewodniczącego Polsko-Niemieckiej Grupy Kontaktowej Biskupów serdecznie witam gości przybyłych na Zjazd z 13 krajów europejskich, m.in. z: Niemiec, Ukrainy, Białorusi, Rosji, Francji, Belgii, Holandii, Węgier oraz Włoch. Są z nami arcybiskupi i biskupi Kościoła Rzymsko-Katolickiego w Polsce, na czele z arcybiskupem Stanisławem Gądeckim, metropolitą poznańskim, przewodniczącym Konferencji Episkopatu Polski i na jego ręce składam słowa serdecznego powitania dla wszystkich arcybiskupów i biskupów, którzy już nas zaszczycili i jeszcze zaszczycą swoją obecnością w tych dniach w Gnieźnie. Są z nami arcybiskupi gnieźnieńscy seniorzy, arcybiskup Henryk Józef Muszyński, inicjator i twórca odnowionych Zjazdów w Gnieźnie oraz arcybiskup Józef Kowalczyk, kontynuator tych gnieźnieńskich spotkań. Witam i jak najserdeczniej pozdrawiam wszystkich zwierzchników i przedstawicieli Kościołów i wspólnot chrześcijańskich. Słowa te kieruję na ręce biskupa Jerzego Samca, biskupa Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP i Prezesa Polskiej Rady Ekumenicznej, biskupa Atanazego, Prawosławnego Biskupa Łódzkiego i Poznańskiego, biskupa Marka Izdebskiego, superintendenta generalnego Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP, biskupa Karola Babi, biskupa Kościoła Starokatolickiego Mariawitów, biskupa Andrzeja Malickiego, superintendenta Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w RP oraz biskupa Mieczysława Czajko, biskupa i naczelnego prezbitera Kościoła Zielonoświątkowego w RP. Nie wymieniając każdego z imienia i nazwiska, obejmuję serdecznym pozdrowieniem wszystkich duchownych i świeckich Kościołów i wspólnot chrześcijańskich. Proszę przyjąć moje zapewnienie o głębokiej wdzięczności za wciąż podtrzymywany ekumeniczny charakter Zjazdu. Widocznym tego znakiem stały się już prace przygotowawcze, prowadzone z osobistym zaangażowaniem poszczególnych przedstawicieli w łonie Komisji Ekumenicznej Zjazdu, a także obecność i modlitwa ekumenicznych kapelanów Zjazdu.

Dzieło Zjazdów Gnieźnieńskich to współpraca bardzo wielu osób oraz instytucji. Pragnę więc serdecznie pozdrowić i powitać przedstawicieli parlamentu RP, naszych Panów posłów, Pawła Arndta i Zbigniewa Dolatę, przedstawicieli władz państwowych i samorządowych, wojewódzkich, powiatowych i miejskich, a także uczelni wyższych i gnieźnieńskich szkół, fundacji i stowarzyszeń wspierających i współtworzących tegoroczny XI Zjazd Gnieźnieński. Słowa powitania dla wszystkich przedstawicieli władz składam na ręce pana Zbigniewa Hoffmana, wojewody wielkopolskiego i pana Wojciecha Jankowiaka, wicemarszałka województwa, a także pana Tomasza Budasza, Prezydenta Miasta Gniezna i pani Beaty Tarczyńskiej, Starosty Powiatu Gnieźnieńskiego, dziękując równocześnie za okazane nam wsparcie. Kierując słowa powitania do przedstawicieli władz uczelni wyższych, składam je na ręce pana prof. Andrzeja Lesickiego, Rektora UAM w Poznaniu oraz pana prof. Leszka Mrozewicza, dyrektora Instytutu Kultury Europejskiej, serdecznie dziękując nie tylko za gościnę w murach IKE, ale także za konkretne wsparcie. Słowa powitania i podziękowania dla wszystkich 14 współorganizatorów Zjazdu. O przyjęcie wyrazów podziękowania proszę pana Jorga Bastena z Fundacji Renovabis i panią Agnieszkę Prokocką z Fundacji Konrada Adenauera, partnerów Zjazdu. Ze słowami serdecznej wdzięczności zwracam się również do gospodarza tego miejsca i na ręce pana mgr Pawła Matkowskiego, Dyrektora I Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego w Gnieźnie składam słowa serdecznego powitania dla wszystkich dyrektorów szkół średnich. Dziękuję za to, że młodzież szkół średnich włączyła się w prace warsztatowe, a wespół z alumnami naszego seminarium duchownego i innymi wolontariuszami, m.in. młodzieży z KSM wspomaga organizację i przebieg Zjazdu.

Serdecznie witam wszystkie służby mundurowe, zwłaszcza straży pożarnej i policji. Witam i pozdrawiam członków Rady i Zarządu Fundacji Świętego Wojciecha – Adalberta, głównego organizatora Zjazdu. Witam i pozdrawiam wszystkich naszych patronów medialnych. To dzięki państwa obecności, a także szerokiej pracy promocyjnej, sama idea Zjazdów Gnieźnieńskich, jak również tematyka tegorocznego spotkania stały się bliskie wszystkim przybywającym na Zjazd. Na zakończenie ze słowami serdecznej wdzięczności zwracam się do wszystkich członków Komitetu Organizacyjnego Zjazdu, przewodniczących i członków Komisji Zjazdowych, których intensywna praca umożliwiła nam to dzisiejsze spotkanie. Otwierając obrady XI Zjazdu Gnieźnieńskiego życzmy sobie, aby nasza wspólna refleksja dopomogła nam w mądrym zagospodarowaniu daru wolności, a wszystkich nas uczyniła jeszcze bardziej gotowymi – jak zapisaliśmy sobie w Deklaracji programowej XI Zjazdu Gnieźnieńskiego –  aby czerpiąc na nowo siły z inspirującej mocy chrześcijaństwa, przemieniać świat na lepszy – osobiście i wspólnotowo, lokalnie i globalnie.  Dziękuję bardzo.