Zbigniew Oleśnicki

Wywodził się z urzędniczej rodziny szlacheckiej, jego ojciec Jan, zw. Głowacz, był rodzonym bratem kardynała Zbigniewa Oleśnickiego. W 1425 r. został marszałkiem wielkim, następnie kasztelanem, później zaś wojewodą sandomierskim. Matką przyszłego Prymasa była Anna z Tęczyńskich. Zbigniew urodził się ok. 1430 r. w rodzinnym majątku, w 1454 r. rozpoczął studia na uniwersytecie w Krakowie, w 1458 r. uzyskał tytuł bakałarza, a w 1460 r. magistra sztuk wyzwolonych. Już w 1453 r. otrzymał swoją pierwszą prebendę plebana w Piotrkowie, w 1460 r. kanonię, a przed 1471 r. scholasterię i wreszcie w 1473 r. prepozyturę katedralną w Krakowie. W 1471 r. został kanonikiem włocławskim, sandomierskim i gnieźnieńskim. Równocześnie rozwijała się jego kariera w kancelarii królewskiej, początkowo w latach 1451–1469 był pisarzem, od 1470 r. sekretarzem, od 1472 r. sekretarzem wielkim, a pod koniec tego roku został podkanclerzym. W 1474 r. został biskupem włocławskim, pozostając nadal, przez kolejne cztery lata, podkanclerzym królestwa. Po śmierci Jakuba z Sienna w 1481 r. objął arcybiskupstwo gnieźnieńskie. Pierwszy synod prowincjonalny zwołał do Piotrkowa w 1485 r., podejmując się umocnienia karności duchowieństwa oraz uchwalenia kontrybucji na wyprawę wojenną króla. W czasie „wojny popiej”, wraz z innym dowodzącymi, kierował działaniami wojennymi w Prusach Królewskich. Reprezentował też króla Kazimierza Jagiellończyka w 1478 r. w czasie rokowań z wielkim mistrzem Marcinem Truchsess von Wetzhausen i biskupem warmińskim Mikołajem Tungenem. Po śmierci Kazimierza Jagiellończyka Prymas opowiedział się za kandydaturą księcia mazowieckiego Janusza II na tron polski. Wspierał go aktywnie, jednak po zwycięstwie Jana Olbrachta szybko pojednał się z nim i koronował na króla w 1492 r. w katedrze na Wawelu. W drodze z Krakowa do Gniezna Oleśnicki zatrzymał się w Łowiczu, gdzie zmarł 2 lutego 1493 r., ciało sprowadził do Gniezna przedstawiciel kapituły kanonik Jan Łaski. Prymasa pochowano 28 lutego na progu prezbiterium katedry. Grobowiec hierarchy wykonał Wit Stwosz z czerwonego węgierskiego marmuru. Dziś płytę nagrobną oglądać można pod chórem.